Leiðbeiningar
um notendaviðmót
Stolið og stælt frá Jakob Nielsen & Marie Tahir
úr bókinni Homepage
Usability; 50 Websites Deconstructed.
Að
miðla tilgangi vefsins.
Ímyndum okkur að við göngum inn í verslun
og það er hvergi hægt að sjá hverslags verslun
þetta er. Það sama gildir um vefi. Þeir verða
á einu andartaki að miðla upplýsingum um hvað
er að finna á þar, hvað fyrirtækið gerir
og hvað notendur geta gert á vefnum.
Ef vefurinn nær ekki að miðla þessu verður ekki
aftur snúið. Afhverju skyldu notendur gera eitthvað á
vef ef þeir geta ekki fundið út hvað á að
gera þar.
Í fjöldamörgum notendaprófunum höfum við
séð notendur stara á heimasíðuna án
þess að gera sér almennilega grein fyrir hvern fjandann
er hægt að gera þar. Til að vefur miðli vel
upplýsingum um innihald sitt verður heimasíða
hans að gefa greinargóðar upplýsingar um bæði
ímynd fyrirtækisins og nauðsynlegustu aðgerðir.
. Heimasíðan verður að hafa sérstöðu
í útliti svo notendur geti þekkt hana aftur sem
upphafspunktinn í ferð sinni um hann þegar þeir
koma þangað aftur.
1. Sýnið logo fyrirtækisins og nafn þess í
hæfilegri stærð og staðsetjið þar sem
það sést vel.
Það þarf ekki að vera risastórt en stærra
en og meira áberandi en önnur element sem staðsett eru
nálægt því þannig að það
fái fyrstu athygli þegar notandi kemur á síðuna.
Best er uppi í horninu vinstra megin.
2. Setjið inn línu (Tag Line) sem sem útskýrir
hvaða starfsemi fyrirtækið stendur stundar eða um
hvað vefurinn er.
Stutt einföld skilaboð sem eru fyrst og fremst upplýsandi.
Ekki nota þessa línu sem auglýsingu.
Svona línum má sleppa ef nafn fyrirtækisins inniheldur
lýsingu á starfsemi þess eða að fyrirtækið
er það þekkt að að allir vita hvaða starfsemi
þar fer fram.
Ef fyrirtæki stundar margskonar starfsemi þarf að setja
upplýsingalínu á allar undirsíður í
hverjum flokki.
3. Leggið áherslu á hvað vefurinn gerir sem er
einhvers virði fyrir notandann. og hvernig hann greinir sig frá
samkeppnisaðilanum.
Upplýsingalínan er gott tæki til að gera þetta.
4. Leggið sérstaka áherslu á mikilvægustu
aðgerðirnar til að notandinn vit hvar hann á að
byrja.
Setjið þessa linka á áberandi stað , einsog
ofarlega á miðja síðu og setjið ekki áberandi
hluti nálægt þeim sem draga athyglina frá
þeim.
Ef við leggjum áherslu áallt, missum við fókusinn
og ekkert verður aðalatriði.
Hafið aðalverkefnin á vefnum eins fá og mögulegt
er (1-4) og svæðið í kringum þau eins hrein
og hægt er.
5. Gerið eina síðu að aðalsíðu. Sparið
hugtakið heimasíða. Ef vefurinn hefur marga vefhluta
notið önnur hugtök eða orð fyrir forsíður
hvers hlta fyrir sig.
Notendur eiga aldrei að upplifa marga heimhnappa eða samskonar
hnapp sem leiðir hann á mismunandi staði.
6. Ekki nota orðið vefur um neitt annað en allan vefinn
í heild. Notið önnur hugtök fyrir undirvefi eða
deildir. Það skiptir fyrirtækinu upp frekar en að
sameina það og það ruglar notendur í ríminu
og þeir fara að halda að mismunandi vefir þýði
mismunandi fyrirtæki.
í sumum tilfellum er boðið upp á þjónust
hjá öðrum fyrirtækjum á öðrum
vefjum. Það er allt í lagi að nota hugtakið
vefur á síðunni sem tilheyrir þessari þjónustu
en á aðalsíðum er betra að vísa á
þessa þjónustu sem eitthvað sem fyrirtækið
býður upp á.
7. Hannið aðalsíðu öðruvísi en aðrar
síður vefsins. Notið annaðhvort öðruvísi
aðferð innan útlitsins eða merkið síðuna
með einhverjum hætti.
Þetta hjálpar notandanum að þekkja síðuna
aftur þegar hann kemur Til baka á aðalsíðu frá þvi að skoða
aðra hluta vefsins og er aftur staddur á byrjunarreit.
Að
miðla upplýsingum um fyrirtækið.
Auk upplýsingalínunnar á heimasíðunni
þurfa allir viðskiptavefir að birta greinargóðar
upplýsingar um fyrirtækið sama hversu stórt
eða lítið það er og sama hversu einföld
eða flókin þjónusta þess er . Fólk
vill vita við hverja það á viðskipti og upplýsingar
um fyrirtækið auka traust notandans á vefnum. á
sumum vefjum einsog risafyrirtækjasamsteypum eru þessar
upplýsingar eina ástæðan fyrir því
að notendur heimsæjkja vefinn. Og hjá minni þjónustuvefjum
vilja notendur vita hverjir standa á bakvið þjónustuna.
8. Setjið upplýsingar um fyrirtækið einsog Um fyrirtækið
, fjárfestingamöguleikar, laus störf oþh. sérstakan
stað á vefnum.
Þessi flokkun gefur fólki sem vantar þessar upplýsingar
skýra mynd af því hvar hægt er að nálgast
þær.
Það hjálpar líka þeim sem hafa ekki áhuga
á upplýsingunum að einangra þær frá
öðrum upplýsingum.
9. Hafið tengil á aðalsíðu um fyrirtækið
sem gefur notendum ágrip af starfseminni og tengla á mikilvægar
upplýsingar um framleiðslu, þjónustu markmið
fyrirtækisins markaðstækifæri, stjórnun
og þessháttar.
Látið linkinn heita Um (nafn fyrirtækis).
10 Ef við viljum á umfjöllun um fyritækið
í fjölmiðlum setjum við upp s+erstakan tengil á
aðalsíðu þess.
Fréttamenn og blaðamenn kunna vel að meta og treysta
á svona vefhluta þegar þeir eru að fjalla um
fyrirtækið.
11. Gerið vefinn þannig úr garði að hann endurspegli
andlit og ímynd fyrirtækisins og sé ein birtingarmynd
þess frekar en að hann sé sjálfstætt fyrirbæri.
Ekki aðskilja vefinn frá fyrirtækinu með því
að búa til fyrirtkið.ids einsog það sé
annað fyrirbæri en fyrirtækið sjálft.
Notendur eiga að fá það á tilfinninguna
að þeir séu að eiga viskipti við aðeins
eitt fyrirtæki.
Þó þarf að greina í sundur starfsemi sem
fer aðeins fram á vefnum.
12. Setjið upp "Hafið samband" tengil sem vísar
á síðu með upplýsingum um hvernig hægt
er að ná sambandi. setjið upp lista yfir kontaktaðila
innan fyrirtækisins. Ekki setja póstlink beint á
hnappinn.
Ef við viljum að haft sé samband beint við fyrirtækið
í stað þess að leita upplýsinga á
vefnum , setjið upplýsingar um hvernig hægt er að
ná sambandi einso adressu, símanúmer og email.
13. Ef boðið er upp á feedback, notendm gert kleift að
segja skoðun sína eða eitthvað þessháttar
sjáið til þess að tengillinn sé vel útskýrður
og skýrt til hvers hann er og hver kemur til með að taka
við póstinum, webmaster eða þjónustudeild.
14. Ekki setja upplýsingar um innri mál fyrirtækisins
sem eiga heima á innraneti út á þann vef
sem búinn er til fyrir viðskiptavini.
Þetta getur valdið misskilningi og ruglað notendur, þeir
halda að innanhússmál eigi við þá.
Laus störf eru einu málin sem gætu átt heima
á báðum svæðum þó þau
séu að mestu leyti hugsuð fyrir væntanlega starfsmenn
en ekki þá sem fyrir eru.
15. Ef vefurinn á að safna upplýsingum um notandann
hafið tengil sem útskýrir rewglur fyrirtækisins
um persónuvernd.
16. Útskýrið hvernig vefurinn þénar peninga
ef það liggur ekki í augum uppi.
Ef notandi getur ekki auðveldlega séð út viðskiptahugmyndina,
svosem vefverslun eða auglýsingaar minnkar traust þeirra
á síðunni til muna vegna þess að þeir
verða hræddir um að það sé aðá
einhvern hátt verið að hafa af þeim peninga
There is no such thing as a free lunch!
Að
skrifa efni.
Áhrifarík efnisritstjórn og skrif er eitt af mikilvægustu
hlutum í vefsmíðum. Flestir notendum skanna efni á
vefnum í stað þess að lesa það svo það
þarf að gera ráð fyrir þessum vinkli þegar
skrifað er: hámarksupplýsingar í sem fæstum
orðum.
Það er mikil vinna að halda athygli notandans þegar
plássið er lítið til að segja mikið.
Góð ritstjórn er bráðnauðsynlegur hluti
af virkri efnissköpun. Ritstjórnin setur ekki bara reglur
um hvernig meðhöndla á efnið heldur sér um
að vefurinn fylgi þeim alla leið .Ritstjóri getur
ekki bara tekið efni héðan og þaðan og birt
á vefnum heldur þarf að endurskrifa fyrir vefbirtingu.
17. Notið tungumál sem höfðar til notandans, Skírið
vefhluta eftir því verðmætamati sem notandinn
hefur en ekki samkvæmt því sem kemur sér best
fyirr fyrirtækið.
Olíufélag sem selur olíu ti lhúshitunar
kallar síðu um orkusparnað: neytendaupplýsingar.
Þetta er viðhorf fyrirtækisins, það metur
viðskiptavini sína sem neytendur og kaupendur.
Hvernig myndi notandi upplifa þessar upplýsingar. Ef notandi
væri að leita að þessum upplýsingum myndi
hann leita að tildæmis: Ráðleggingar um orkusparnað.
Notið orð og hugtök frá notendum.
18. Komist hjá ofnotkun á efni.
Að síendurtaka efni á vefnu eibnsog efnisflokka og
tengla til að leggja áherslu á þá dregur
í raun athyglina frá þeim.
Auk þess sem það ofhleður síðuna og berst
um athyglina. Til að draga athygli að hlutun er betra að
hafa það á einum áberandi sjánlegum stað.
Á hinn bóginn er hægt að endurtaka hluti sem
tilheyra fleiri en einum efnisflokki eða nota önnur orð
yfir sama hlut til að komast nær tungumálinu sem notandinn
notar til að lýsa hlutum.
19. Ekki noota flotta frasa og slagorð þar sem fólk
þarf að velta fyrir sér merkingunni.
Dreymdu, skipulagðu, farðu hljómar kannski vel sem slagorð
í auglýsingu en skipulagðu fríið þitt
höfðar meira til notandans. Hann er kominn á síðuna
til að skipuleggja f´riíð sitt!
Í hvert skipti sem notandi þarf að grufla yfir því
hvað eitthvað merkir er hætta á að við
missum hann endanlega.
Notendur missa fljótlega þolinmæðina ef þeir
þurfa að smella á tengil til að sjá hvað
hann merkir.
Þetta þýðir ekki endilega að texti eigi að
vera leiðinlegur , en hann verður að vera skýr og
upplýsandi.
20. Notið samræmda stafsetningu. Annars fara notendur að
lesa merkingu úr einhverju sem engin merking er í.
Til dæmis ef listi er allur á lágstöfum nema
eitt orð er hætta á að notendur haldi að hástafirnir
hafi einhverja sérstaka þýðingu.
Oftast er koma svona atriði fyrir ekki vegna þess að vefurinn
er hannaður þannig heldur vegna þess að efni kemur
frá ýmsum stöðum og hver notar sitt eigið
kerfi og er ekki nægilega vel prófarkalesið.
Þó sumum virðist þetta vera tittlingaskítur
og smámunasemi þa´gefur þetta notendum tilefni
ti lað fá á tilfinninguna að notandanum finnst
vefurinn vera viðvaningslegur og ótraustvekjandi.
Ekki nota fyrirsagnir og efnisflokka eingöngu á lágstöfum,
það getur verið ruglandi vegna til dæmis eiginnafna.
Notið almennar stafsetningarreglur.
21. Ekki nota nöfn þar sem þess þarf ekki.
Tildæmis aðalfrétt á fréttavef á
ekki að heita aðalfrétt. Þess þarf ekki ,
hún er efst og á stærsta letrinu.
á sama hátt ef við höfum kassa þar sem
við kynnum sérstakega vörutegund þarf í
fæstum tilfellum að skíra kassa sérstök
kynning, það liggur svolítið í augum uppi
hvað er í gangi.
22. Ekki búa ti lflokkaheiti yfir einn hlut og ekki setja eitt
item í lista.
Ef þannig stendur á að einn hlutur lendir í
flokk þarf líklega að endurskoða flokkunarkerfið.
23. Orð og setningar sem mega ekki skiptast á milli lína
þurfa non-breakable space.
Ef síða lagar sig að glugganum, er fljótandi,
þarf að huga að orðum og frösum sem ekki meá
skipta milli lína.
24. Búið til leiðbeiningar.
Fólk fylgir leiðbeiningum sérstaklega ef þær
eru við hliðina á glugga til að fylla inn í.
Dæmi: Til að skoða veðurspána fyrir þína
heimabyggð, sláið inn póstnúmer.
25. Ef nota þarf skammstafanir, skrifið þær í
fyrsta skipti með fullum stöfum og skammstöfunina þegar
það kemur fyrir næst.
Þetta gildir ekki um skammstafanir sem eru orðnar að þekktum
orðum einsog VHS DVD PC osfrv.
Varist sérstaklega að nota óútskýrðar
skammstafanir sem linka.
Það er samt til ein undantekning sem er eiginlega orðin
að standard á vefnum. Það er FAQ
26. Ekki nota upphrópunarmerki. Þau eiga ekki heima í
fagmannlegum skrifum og síst af öllu á heimasíðu.
Þau eru ruglingsleg og hávær, ekki æpa á
notandann.
Ef við brjótum þessa reglu einu sinni eru allar líkur
á því að gera það aftur. Og aftur
því allt efni á vef er mjög mikilvægt.
27. Notum Hástafi sparlega, og alls ekki í samfelldum
texta. hástafir eru miklum mun ólæsilegri en lágstafir.
auk þess verður síðan óróleg og hávær
ef þetta er notað mikið.
28. Ekki nota aukin bil eða punkta milli stafa. Ef notandi er a
leita að orðinu Reykjavík er auðveldara að finna
það heldur en R E Y K J A V Í K svo við tölum
nú ekki um R.E.Y.K.J.A.V.I.K eða R E Y
K J A V Í K.
Að nota sýnishorn.
Að setja upp sýnishorn af innihaldi vefs hjálpar notandanum
á margan hátt. Í fyrsta lagi geta sýnishorn
af innihaldi sýnt á augabragði um hvað vefurinn
snýst svo notendur vita strax hvort þeirr eru á
réttum stað eða ekki. Í öðru lagi geta
sýnishorn sýnt fram á breidd framleiðslunnar
eða efnisins sem í boði er. Í þriðja
lagi er hið sérstaka áhugaverðara en almenna.
Það eru meiri líkur á að fanga athygli notandans
ef við notum eitthvað raunverulegt heldur en óhlutlæg
flokkanöfn. Síðast en ekki síst geta sýnishornin
aauðveldað notandanum að rata vegna þess að þau
sýna hvað liggur að baki hinum óhlutlægu
flikkanöfnum. Sýnishornin hjálpa til við að
aðgreina flokkana og koma í veg fyrir að notandi þurfi
að smella sér leið gegnum flokkana ti lað sjá
hvað er að baki þeim.
29. Notið sýnishornin til að segja frá innihald
vefsins í stað þess að lýsa efninu.Til dæmis,
að segja: nýjustu f´rettir, lesið allar aðalfréttir
dagsins hér, er ekki nærri eins áhugavert og að
setja upp fyrirsagnir aðalfréttanna ásamt tengli á
fréttasíðuna
Eða þegar á að selja eitthvað og settur er
upp tengill sem heitir vörur. er ekki nærri eins áhrifamikið
og að sýna mynd af vörunni ásamt verði hennar.
Oft tekur það meira pláss að lýsa vöruflokki
heldur en að birta mynd af innihaldi vöruflokksins og link
á nánari upplýsingar.
Við að sjá myndir af vörunni geta notendur rennt
yfir þær og séð strax hvort þeir eru á
réttum stað. auk þess sem þær hjálpa
þeim sem eru minna læsir á það tungumál
sem vefurinn notar.
30 við hvert sýnishorn setjið tengil sem fer með
notandannn beint á viðkomandi síðu frekar en að
setja hann á efnisflokkinn þar sem viðkomandi vara
er hluti af.
Ekki láta notandann leita aftur að sömu upplýsingunum
31. Útbúið tengil á breiðari flokkun við
hliðina á viðkomandi vöru.
Ef sett eru upp dæmi um eitt pródúkt á síðu,
tryggið að það séu uppl´singar um aðra
frwamleiðslu á síðunni, sýnið greinilega
alla breidd framleiðslunnar, nema um sé að ræða
aðeins eina vöru.
Tildæmis ef atvinnumiðlun á vefnum hefur þrjár
lausar stöður í heilbrigðisgeiranum en engan tengil
á aðra flokka af störfum gæti notandinn haldið
að vefurinn væri bara með störf í heilbrigðisgeiranum.
32. Tryggið að það sé skýrt hvað
tenglar fjalla nánar um sýnishornið og hvaða tenglar
fljalla um efnisflokkinn sem efnið tilheyrir
Gerið þetta bæði með orðum og staðsetningu.
Tengillinn sem fljallar nánar um sýnishornið á
að vera næst sýnishorninu en tengillinn um efnisflokkinn
aðgreindur með bili.
til dæmis ef Amazon.com ætlar að kynna einhvern sérstakan
reyfara á vefnum þarf a ð vera tengill strax á
eftir kynningunni sem vísar á nánari lýsingu
eða gagnrýni og svolítið neðar og aðgreint:
tæmandi listi um reyfara.
Skjalasöfn og gamalt efni:
Stundum höfum við notendur sem koma oft á vefinn okkar
eða nýja norendur sem hafa áhuga á því
sem var á vefnum áður en þeir fundu hann. Þá
er ágætt að hafa aðgang að skjalasöfnum
mepð efni sem búið er að taka af vefnum.
33. Hafið auðveldan aðgang að öllu sem er áður
birt tildæmis síðustu vikur eða mánuð
með því að útbúa lista yfir nýlegt
efni og að setja nýlegt efni í varanlegt safn.
Ef efni er skipt út af vef tryggið að það séu
tenglar á gamla efnið.
Ef efnið er flutt á aðra slóð eftir að
því hefur verið skipt út á vefnum , gerið
tengil á nýju slóðina svo fólk geti
bookmarkað hana.
Tenglar
Tenglar eru augljóslega algengir á heimasíðum
en vegna þess að heimasíðurnar eru einskonar dyr
að vefnum og haa tilhneigingu til að hafa fleiri tengla en venjulegar
síður þarf að fylgja ströngum hönnunarreglum
um heimasíðutengla til að tryggja ánægða
notendur.
34. Aðgreinið tengla og hafið þa´vel sýnilega.
Byrjið þá með orðum sem hafa upplýsingagildi,
Notendur skoða fyrstu tvö orðin.
Hafið þá eins sértæka og stutta og mögulegt
er og notið orð sem aðgreina þá.
Ef sömu orðin koma fyrir í tenglunum er erfiðara
að aðgreina.
Tildæmis:
Toyota nýir bílar
Toyota notaðir bílar
Toyota þjónusta
Toyotaverkstæði
Toyota fyrirtækið
Toyota klúbburinn
Toyota 4x4
35. Ekki nota almennar leiðbeiningar eða stikkorð sem nöfn
á tengla einsog smellið hér.
notið frekar texta sem hefur merkingu til að segja notendum
hvað gerist ef þeir smella á tengilinn
Þetta auðveldar notendum að aðgreina milli tengla
þegar þeir skima síðuna
Í stað þess að segja "smellið hér
fyrir notaða bíla", segið bara "notaðir
bílar"
36. Ekki nota almenna tengla einsog "meira" við endann
á upptalningu. Segið frekar notendum hvað þeir
nákvæmlega fá ef þeir smella. "Meiri
reyfarar" eða "Öll fréttin"
Almennir "meira" tenglar eru sérstaklega vondir þar
sem er mikið af þeim því notendur eiga erfitt
með að greina á milli þeirra.
37. Látið liti tenglanna sýna þá tengla
sem búið er að skoða og þá sem ekki
er búið að skoða.
Best er að nota bláan fyrir óskoðaða tengla
og ljósbláan fyrir skoðaða.
Sumir vefir nota grátt fyrir heimsótta tengla en það
getur valdið ruglingi vegna þess að mörg forrit nota
grátt fyrir skipanir sem ekki er hægt að nota auk þess
sem það er erfit að lesa.
eins er vond hugmynd að nota svart fyrir heimsótta tengla
þegar textaliturinn er svartur vegna þess að þá
getur verið erfitt að finna skoðaða tengla.
38. Ekki nota orðið tengill til að merkja tengil. Sýnið
að þetta eru tenglar með því að lita
þá blá og undirstrika þá.
Notið aldrei orðið tenglar á efnisflokk. Það
er einsog að nota flokkinn "orð" í rituðu
máli. Skírið flokkinn eftir því innihaldi
sem tengillinn vísar á.
39. Ef tengill gerir eitthvað annað en að vísa á
vefsíðu, tildæmis opna pdf skrá, hljóðskrá
eða kvikmynd, email eða annað forrit,tryggið að
notandinn viti af því.
til eru íkonar fyrir hljóðskrá og kvikmyndir.
Þetta er sérstaklega vont fyrir notendur með slæma
tengingu. Ef minni tölvunnar er ekki nægjanlegt getur þetta
orðið til þess að hún f´rys. .
Leiðakerfi.
Aðaltilgangur heimasíðu er að auðvelda leiðakerfið
annarsstaðar á vefnuim. Það er grundvallaratriði
að notendur geti fundið leiðakerfið fyrirhafnarlaust.
Aðgreinið valmöguleikana og hafið skýrt hvað
er á bakvið hvern tengil.
Notendur eiga ekki að þurfa að smella á tengil
til að gá hvað er á bakvið hann.
Leiðakerfið þarf að gefa til kynna hvað er mikilvægast
á vefnum svo notendur fái góða hugmynd um innihald
vefsins bara með því að skoða heimasíðuna.
40. Staðsetjið aðalleiðakerfið á áberandi
stað , nálægt aðalhluta síðunnar.
Ekki setja láréttan leiðakerfisborða fyrir ofan
grafík eða bannera. Notendur hafa tilhneigingu til að
taka ekki eftir þessháttar borðum sem staðsettir
eru efst á síðu ofan við borðann sem er efst
á síðunni. Þetta er kallað borðablinda
og það kemur fram í ótölulegum fjölda
notendaprófana. Sjá microsoft.com
41. Setjið saman flokka sem eru skyldir eða líkir að
innihaldi.
Flokkunin hjálpar notendum að aðgreina efnisflokka innihaldsins
sem í boði er. Setjið tildæmis alla framleiðsluþætti
saman og á vefverslunum setjið saman innkaupakörfuna,
upplýsingar um reikninga og notendaþjónustu. osfrv.
42. Ekki nota tvöfalt leiðakerfi eða marga tengla yfir
sama flokkinn.
43. Ekki setja tengil á heimasíðuna sem vísar
á heimasíðuna sjálfa.
Ef settur er tengill á lógó á undirsíðum,
ekki hafa hann virkann á heimasíðunni sjálfri.
44. Ekki búa til orð fyrir flokka. Flokkarnir þurfa
að þekkjast á augabragði og vera aðgreinanlegir
hver frá öðrum.
Ef notendur skilja ekki nöfnin geta þeir ekki greint á
milli efnisflokkanna.
45. Ef það er innkaupakarfa á vefnum, hafið tengil
á hana á heimasíðunni.
Þetta gefur notendum strax færi á að sjá
hvað hann hefur valið í körfuna í stað
þess að þurfa að ferðast gegnumk ótölulegan
fjölda framleiðslusíðna og útfyllingarskjáifjölda
til að komast að því.
Þetta á sérstaklega við ef vefurinn geymir upplýsingar
um fyrri kaup notenda.
46. Notið tákn og myndir á leiðakerfistengla aðeins
ef það hjálpar notandanum að þekkja flokkinn
strax.
Ekki nota myndir þegar venjulegur texti greinir sig betur fr+á
öðrum tenglum og er augljósari.
Dæmi um nothæfar taknmyndir á tengla er videomyndavél
fyrir kvikmyndir og hátalaratákn fyrir hljóðskrár.
Leit
Leitarhnappur er einn af mikilvægustu hnöppunum á
heimasíðunni og það er algjörlega bráðnauðsynlegt
að notendur finni hann auðveldlega og án fyrirhafnar.
Best er að leitarhnappar séu einfaldir, vel sjáanlegir
og hæfilega langir fyrir textann. 47. Notið textaglugga á
heimasíðu til leitar í stað þess að
beina notendum á sérstakar leitarsíður.
Notendur búast við að að sjá textaglugga og
við hliðina á honum hnapp. Ef þeir sjá þetta
ekki ganga þeir útfrá því að það
sé enginn leitarmöguleiki á vefnum.
48. Textagluggarnga að vera nógu stórir til að
notendur geti séð það sem þeir skrifa og
leiðrétt það.
25 stafir lágmark, 30 enn betra.
49. Ekki merkja leitarsvæðið með fyrirsögn, notið
aðeins leita hnappinn við hliðina á textaglugganum.
Þetta er besta leiðin því hún er einföldust.
Setjið leitina efst á síðuna, en undir borða
og hausgrafík.
50. Ef nákvæmari leit er notuð hafið einfalda leit
á forsíðu með tengil á s+iðu með
nákvæmari leit ásamt notkunarleiðbeiningum.
Ef nákvæm leit er lítið notuð á vefnum,
ekki bjóða upp á hana með tengli á forsíðunni,
bjóðið heldur uppá hana með leitarniðurstöðunum.
51. Leit á heimasíðu á að bjóða
upp á leit á öllum vefnum. Ef leitin er þrengd
á einhvern hátt, látið notendur vita því
þeir gera ráð fyrir að leit skili niðurstöðum
af öllum vefnum.
52. Ekki bjóða upp á leit á veraldarvefnum
frá heimasíðunni. Notendur nota sína uppáhaldsleitarvél
til þess og þetta gerir leitina bara flóknari ogeykur
líkur á vandræðum.
Hjáleiðir að upplýsingum og verkfæri
53. Bjóðið notendum upp á beinan aðgang að
mikilvægustu upplýsingunum sem hann leitar eftir.
Hjáleiðirnar og verkfærin gefa notandanum kost á
að ná í gögnin sem hann leitar að beint af
heimasíðunni.
Ef mögulegt er birtið þessi gögn án þess
að þurfi að smella neitt. Þannig að heimasíðan
birtir upplýsingarnar sem notandann vantar sjálfkrafa.
Dæmi um þetta er dagskrárvefur fyrir sjónvarp
sem birtir alltaf dagskrá dagsins í dag eða það
sem er í sjónvarpinu akkúrat núna, eða
veðurstöðvarvefur sem birtir alltaf veðurspána
næsta sólarhrings sjálfkrafa.
Venjuega er þetta aðeins mögulegt ef vefurinn veit hver
notandinn er, hann hefur þurft að skrá sig inn á
vefinn.
Algengara er að hægt sé að hafa einn smell á
svör við spurningum. Það þýðir að
notandinn skráir upplýsingar eða spurningar og fær
svar á annari síðu.
Dæmi: Bankavefir, íslendingabók osfrv.
54. Ekki nota aðgerðir sem tengjast ekki því sem
notandinn kemur á vefinn til að gera.
Stundum eru svona aðgerðir settar upp bara af því
að það er hægt, ekki vegna þess að það
á við, tildæmis er eingin ástæða fyrir
því að setja veðurspá að vef sem selur
skó.
55. Ekki setja aðgerðir sem innihalda bráservirkni einsog
að geyma í favorites eða búa til default síður.
Grafík og hreyfimyndir.
Þegar grafík er notuð með það fyrir augum
að að styðja við efnisinnihald er hægt að
auka notkun heimasíðu verulega. Á hinn bóginn
getur grafík þyngt hönnunina niður í sjónrænan
ósakapnað og hægt á niðurhleðslu síðunnar.
Þessvegna er rétt að fara varlega og nota hana sparlega
og forvinna hana fyrir vefinn. eins geta hreyfimyndir stutt við
efni en er oftast nær betur nýtt fyrir flóknara
innihald en birtist á vefsíðum.
56. notið grafík til að sýna raunverulegt innihald
en ekki bara til skrauts. notið myndir af þekkjanlegu fólki
sem tengist innihaldi vefsins í stað þess að nota
model eða safnmyndir. Fólk dregst að myndum en þær
geta dregið athyglina frá efnisinnihaldinu.
57. Textið myndir ef merking þeirra er ekki í beinu
samhengi við efnið sem þær fylgja.
Ef merking myndar er á einhvern hátt önnur en greinarinnar
sem hún fylgir þá ber að texta hana. Til dæmis
ef við höfum grein um kvikmyndahátíð og myndin
er úr einni mynd hátíðarinnar þá
skrifum vip texta við myndina sem greinir frá af hverju hún
er og hvernig hún tengist efni greinarinnar.
Á hinn bóginn ef notum mynd á táknrænan
hátt til að hjálpa lesendum að átta sig
á innihaldi greinarinnar þegar þeir fara yfir síðuna,
tildæmis við grein um lyfjanotkun og myndin er af pilluglasi
þá þarf ekki að texta hana.
Það er góð regla að texta allar myndir af fólki,
það skaðar ekki þann sem þekkir viðkomandi
en hjálpar þeim sem tengja ekki andlitið við nafnið.
58. Vinnið myndir og grafík þannig að það
sé hægt að sjá hvað er á þeim.
Myndir með miklum smáatriðum skila ekki þeim upply´singum
sem þeim er ætlað og verða ruglingslegar.
Það hjálpar sjaldan að minnka myndir, venjulega
er betra að skera hana.
59. Forðist bakgrunnsmyndir. Þær trufla lesningu .
Ef slík mynd eða grafík er áhugaverð og
kemur málinu við geta notendur ekki séð hana almennilega
og ef hún er það ekki á hún hvort eð
er ekki heima á vefnum.
60. Ekk nota hreyfimyndir með það eitt að markmiði
að draga athygli að einhverju á heimasíðu.
Þær eiga sjaldnast heima á vef vegna þess að
þær trufla önnur atriði vefsins.
Hreyfimyndir krefjast fullrar athyglu notandans og ættu að
birtast einar og sér en vefsíður samanstanda af mörgum
atriðum sem krefjast athygli.
Hreyfimyndir geta nýst við að sýna eitthver verkferli
eða hvernig að að gera eitthað sem er auðveldara
að sýna en að lýsa og það er ekki við
hæfi að sýna það á vefsíðu
þar sem hreyfimyndin tekur athyglina frá öllum öðrum
hlutum síðunnar.
61. Setjið aldrei hreyfingu á miklivæga hluti vefsins,
logo upplýsingalínu eða aðalfyrirsögn.
Notendur hafa tilhneigingu tiil að horfa framhjá hreyfimyndum
vegna þess að þær líta út eins og
auglýsingar auk þess sem það er erfitt að
lesa þær.
62. Látið notendur ráða hvort þeir vilja
skoða upphafskvikmynd vefsins, láta hana byrja sjálfkrafa.
Ef það kemur fyir gefið þá notandanum á
augljósan hátt tækifæri til að stöðva
hana.
Grafísk hönnun.
Það truflar notendaviðmótið ef grafísk
hönnun er notuð sem útgangspunktur við vefhönnunina
frekar en lokaskref í að beina athyglinni að notendavænu
gagnvirku viðmóti.
Grafísk hönnun á að hjálpa til við
að ljá gagnvirkninni mikilvægisröð með
því að draga athyglina að mikilvægustu hlutum
síðunnar.
63. Notið leturstærðir, liti og þessháttar
sparlega. Yfirhannaður texti getur dregið athyglina frá
merkingu orðanna.
Ef texti lítur út eins og grafík geta notendur
misst af þeim vegna þess að þeir halda að
þetta séu auglýsingar.
64. Notið sterkar andstæður milli leturs og bakgrunns
til að gera texta eins læsilegan og mögulegt er.
65. Komist hjá láréttu skruni. Hafið öll
element síðunnar innan 800x600px.
66. Mikilvægustu hlutar heimasíðunnar eiga að sjást
í einni skjáfylli.
Ef hlutir liggja neðar á síðunni segið þá
notandanum frá því.
67. Notið fljótandi glugga. Látið stærð
síðunnar fylgja stærð gluggans á brásernum.
68. Farið sparlega með logo. Fyrir utan logo vefsins sjálfs,
notið önnur logo aðeins ef notendur vita nákvæmlega
hvað þau merkja og þið viljið draga athyglina
sérstaklega að þeim.
Mörg fyrirtæki láta teikna sérstök logo
fyrir hvert verkefni, notendur ruglast auðveldlega á þeim
og auglýsingum.
Viðmótstæki
UI Widgets eins og dropdown menus, felligluggar, vallistar, textabox
merkjabox, valhnappar og þessháttar draga athygli notandans
að sér. notum þau varlega og aðeins ef þau
eru nauðsynleg.
69. Ekki nota viðmótstækin nema að það
sé hægt að smella á þau. Til dæmis
á punktalistum þurfa punktarnir að vera virkir tenglar
eins og textinn við þá.
70. Varist að nota skrifanleg textabox á heimasíðum
sérstaklega á efri hlutum síðunnar því
notendur hafa tilhneigingu til að rugla þeim saman við
leitarvélar.
71. Notið felliglugga varlega, sérstaklega ef þau skýra
sig ekki sjálf.
Notendur laðast að þeim og þau eru oft versta lausnin
í leiðakerfum.
Ef við höfum fáa valmöguleika í felliglugga
er oftast betra að lista þá sérstaklega á
heimasíðunni.
Eins ef hlutirnir eru margir í felliglugga er erfitt fyrir notendur
að nota þá almennilega og berjast við að aðgreina
staka valmöguleika í listanum. Oftast er betra að fara
með notandann á sérstaka síðu til að
velja, þar sem hægt er að útskýra valmöguleikana
betur eða raða þeim upp eftir flokkum.
Gluggaupplýsingar
Hver einasta heimasíða þarf einfaldan, skýran
titil. Þó margir notendur taki ekki eftir þessum
upplýsingum þá gegna þær mikilvægu
hlutverki við röðun valsíðna (bookmarks, favorites)
og við að finna síðurnar með leitarvélum.
Bæði valsíðurnar og leitarvélarnar birta
titilupplýsingarnar í listum sínum.
72. Byrjið gluggaheitið á orði sem hefur ypplýsingagildi,
venjulega fyrirtækjanafnið.
Notendur skima, frekar en að lesa, texta á skjá. Þannig
að ef við náum ekki athygli hans með fyrsta orðinu
er hætt við að við missum athygli hans.
73. Ekki nota .is í gluggaupplýsingum nema það
sé heiti vefsins eins og femin.is, leit.is og amazon.com.
Notendur vita að þeir eru á vefnum svo það
er óþarfi að segja þeim það auk þess
sem vefurinn er aðeins annað birtingarform sama fyrirtækis
á vefnum og þetta býr til óþarfan mun
á fyrirtækinu á vefnum og utan hans.
74. Ekki nota orðið heimasíða í titli.
75. Hafið stutta lýsingu á vefnum í titlinum.
Þessi lýsing er sérstaklega mikilvæg er vefurinn
er ekki vel þekktur svo netendur geti auðveldlega skilið
og munað hver er tilgangur vefsins.
Það má nota upplýsingalínuna (Tag Line)
af vefnum fyrir þessa lýsingu en aðeins ef hún
er stutt og lýsandi á skiljanlegu tungumáli.
76. Ekki nota fleiri en 7-8 orð í gluggaupplýsingar,
og færri en 64 stafi.
Lengri titla er erfitt að skima, sérstaklega í valsíðnalistum
og birtast heldur ekki almennilega í mörgum forritum.
Slóðir (URL)
Það er mikilvægt að hafa slóðir vefja
eins einfaldar og mögulegt er til að auka líkurnar á
því að hægt sé að muna þær.
Notendur þurfa ekki aðeins að geta munað slóðir
heldur þurfa þær líka að vera þannig
að auðvelt sé að giska á þær.
Ef slóðin er einföld sér notandinn fyrr hvort
hann er staddur á réttum vef heldur en ef slóðin
er flókin og löng.
77. Slóðir heimasíðna eiga ða vera www.fyrirtæki.is.
ekki bæta við flóknum kódum og ekki einusinni
index.html á eftir nafninu á léninu.
Tryggið að síðan svari bæði fyrirtæki.is
og www.fyrirtæki.is78. Notið merkingu landsins í slóðinni
(.is).
79. Ef hægt er skráið lénið með öðrum
stafsetningarmöguleikum, skammstöfunum og algengum stafsetningarvillum.
tildæmis bæði islandssími.is og islandsimi.is.
80. Ef skráð lén eru með mismunandi stafsetningu
láti færa notendur á þá útgáfu
sem er rétt. Notið þessa réttu stafsetningu
allstaðar á vefnum og í öllu kynningarefni.
Fréttir og fréttabréf.
Til að fréttir nái tilgangi sínum þurfa
fyrirsagnir og inngangar að vera vel skrifaðir.
Það skiptir ekki máli í því sambandi
hvort um er að ræða fréttir af fyrirtækinu
eða almennar fréttir á fréttavef. Fyrirsagnir
og inngangar eiga að miðla upplýsingum frekar en að
hvetja notendur til að smella sér í átt að
hinum raunverulegu upplýsingum.
Eins er mikilvægt að hjálpa notendum til að vita
hvenær þeir eiga ekki að smella á eitthvað
ef þeir hafa ekki áhuga á því. Maður
hefur takmarkað ónothæfum smellum áður en
hann gefst upp.
81. Fyrirsagnir eiga að vera stuttar en sam lýsandi, þær
eiga að miðla upplýsingum í sem fæstum orðum.
Páfanum batnar er fyrirsögn sem hefur meira
upplýsingagildi heldur en til dæmis Læknar
upplýsa um líðan páfa, sem gefur til
kynna efnið í greininni bakvið tengilinn en segir notandanum
samt ekki neitt.
Fyrirsagnir eiga að tengjast innganginum sem á eftir fer
frekar en greininni allri.
82. Skrifið samantektir á fréttatilkynningum og fréttum
sem birt er á vefnum. ekki nota bara fyrstu málsgreinina
úr fréttinni, hún var ekki skrifuð til að
standa sjálfstæð.
Látið notendur hafa innihald í inngöngum, ekki
bara lýsa efninu sem á eftir fer.
Nægur svefn og tími með ástvinum getur
lengt líf okkar um fimm ár, segir landlæknir
er betri inngangur og hefur meira upplýsingagildi heldur en Landlæknir
segir frá því hvernig við getum lengt líf
okkar.
83. Notið fyrirsagnir frekar en innganga sem tengla.
fyrirsögnin er ekki notuð sem tengill setjið tengil sem
á stendur öll fréttin fyrir aftan innganginn.
84. Ef allar fréttir á síðunni hafa gerst á
innan við viku er ástæðulaust að dagsetja þær
sérstaklega, nema þetta sé stórfrétt
sem þarfnast tíðrar uppfærslu.
Dagsetning efst á síðunni er nægjanleg til að
notandinn sjái að efnið er nýtt. Hinsvegar er
nauðsynlegt að dagsetja síðuna sem inniheldur alla
greinina vegna þess að greinar geta fundist með leitarvélum
miklu seinna og gamalt efni getur ruglast við nýtt nema það
sé kirfilega dagsett. af sömu ástæðu er
ekki ráðlegt að dagsetja greinar með orðum einsog
í dag eða í næstu viku.
Poppupp gluggar og biðsíður.
Almennt séð er best að sýna efni vefsíðu
um leið og slóð hennar er slegin inn. Millisíður
eru mjög sjaldan nauðsynlegar og halda efnisinnihaldi frá
notandanum. Það sem getur verið skemmtilegt í eitt
skipt er mjög leiðinlegt í 3ja eða 30asta skiptið.
Og það sem verra er að millisíður geta villt
um fyrir notandanum þannig að hann þekki ekki hina raunverulegu
heimasíðu.
85. Farið með notandann beint á heimasíðuna
þegar hann slær inn slóðina.
Splasssíður verða að deyja.
einu undantekningarnar frá þessu er að ef síðan
inniheldur efni sem er ekki við hæfi barna eða getur móðgað
notendur á einhvern hátt. Þá er við hæfi
að setja upp splasssíðu til að vara hann við.
86. Komst hjá poppupp gluggum. Þeir hindra notandann í
að komast í efnið á vefnum og þó
svona gluggar innihalda mikilvægar upplýsingar eru notendur
líklegir til að rugla þeim saman við auglýsingar
og loka þeim strax.
Setjið heldur mikilvægar upplýsingar á áberandi
stað á heimasíðunni.
annar galli við poppupp glugga er að þegar búið
er að loka þeim eru þeir ekki lengur aðgengilegir
og notandinn getur ekki fundið upplýsingarnar sem í
þeim eru þó að þeir vilji það.
87. ekki nota valsíður þar sem valið er á
milli tungumála nema vefurinn sé á mörgum
tungumálum og ekkert þeirra sé aðaltungumál
hans.
Ef valmöguleikar á tungumálum eru fáir er
best að setja tengla á tungumálin frá heimasíðunni
sjálfri. Ef vefurinn hefur aðaltungumál með valmöguleikum
á mörg önnur er best að fara með notandann
með einum tengli á alþjóðlega síðu
og láta hann velja sér tungumál þaðan.
Best er að nota ekki felliglugga í þessum tilgangivegna
þess að það er erfitt fyrir notendur að rata
í löngum listum og ekki er hægt að sýna
alla valkostina í einu.
Auglýsingar
Aðvörun: Notendur eru orðnir ónæmir fyir auglýsingum.
Þeir hafa lært að leiða þær hjá
sér. Því miður eru þeir líka orðnir
ónæmir fyrir öllu sem líkist auglýsingum
eða því efni sem er staðsett nálægt
auglýsingum.
Að tapa viðskiptavinum vegna auglýsingaruglings er fljótt
að eyða auglýsingapeningunum.
88. Setjið auglýsingar frá öðrum fyrirtækjum
utarlega á síðurnar. Setjið aldrei auglýsingu
við hliðina á mikilvægu efni.
Setjið aldrei mikilvægt efni fyrir ofan auglýsingaborða
vegna þess að notendur þjást af borðablindu
og taka ekki eftir efni sem sett er fyrir ofan auglýsingaborða.
89. Hafið auglýsingar frá utanaðkomandi fyrirtækjum
eins litlar og lágværar og mögulegt er miðað
við aðalefni heimasíðunnar.
Þegar þið notendaprófið vefinn biðjið
þá notendurna um að nefna fyrstu þrjá
hlutina sem þeir taka eftir á vefnum. Ef einn af þessum
þrem hlutum er auglýsing eru þær ogf áberandi.
90. Ef þið setjið auglýsingar annarsstaðar
en á borðasvæðið efst á síðunni
,merkið þær sem auglýsingar svo notendur rugli
þeim ekki saman við innihald vefsins.
91. Varist að meðhöndla efni einsog auglýsingar.
Því meir sem efnið líkist auglýsingum
í útliti því meiri líkur eru á
því að notandinn lesi það ekki.
Velkomin!
Að bjóða fólk velkomið á heimasíðu
eru leifar frá þeim tíma þegar vefir voru
svo fáir að það að komast á eina slíka
var meiriháttar mál.
92. Ekki bjóða fólk velkomið á heimasíðuna
ykkar. Áður en þið eyðið mikilvægu
plássi undir það er vert að íhuga að
nota plássið fyrir upplýsingalínu í
staðinn.
Besta aðferðin við að bjóða fólk velkomið
á vefinn er að gefa notendum greinargóða skilgreiningu
á því hvað hægt er að gera á
vefnum og hvar á að byrja.
Undantekningin frá þessu er að ef vefurinn skráir
notendur inn er gott að bjóða notandann velkominn til
að láta hann vita að hann er skráður inn.
Bilanir
Ef upp koma vandamál annaðhvort í sambandi við
vefinn eða fyrirtækið er gott að láta notendur
vita á heimasíðunni og láta þá
hafa nægjanlegar upplýsingar um vandamálið.
93. Ef vefurinn er niðri eða mikilvægir hlutar hans virka
ekki, látið vita af því á heimasíðunni.
Gerið áætlun um hversu langan tíma það
tekur að koma því í lag, ekki bara reynið
aftur síðar heldur við búumst við
að viðgerðum verði lokið klukkan 16.00
Gefið notendum möguleika á valkostum eins og til dæmis
þjónustusíma.
Hafið skilaboð einsog þessi tilbúin til notkunar
í neyðartilfellum.
Ekki bjóða notendum uppá skilaboðin þessi
síða er í vinnslu fyrir vefhluta sem eru ókomnir
eða eru í endurhönnun.
94. Gerið áætlun um hvernig bregðast skuli við
neyðarástandi og ófyrirséðum bilunum.
Þegar neyðarástand kemur upp er ekki tími til
að setja upp staðgengilsvef.
Hafið tilbúna síðu sem hefur þann tilgang
að láta notendur vita af neyðarástandi.
Þegar neyðarástand kemur upp fjölgar notendum
oft verulega vegna þess að svo margir vilja vita hvað
er að.
Hafið staðgengilsvefinn léttari, minnni grafík
og færri element, einfalt HTML og engin endaforritun.
Kredits.
Notendur koma á vefinn í leit að efni. ekki sóða
vefinn út með ónauðsynlegum kreditlistum eða
að segja notendum hversu frábær vefurinn sé.
95. ekki sóa plássi undir kredit á leitarvélar,
hönnunarfyrirtæki, uppáhaldsbrásera, eða
tæknina bakvið vefinn.
Notendum er alveg sama og hver hlutur sem bætt er við flækir
heildarmyndina og tekur athygli frá því sem skiptir
máli; Innihaldinu.
Ef þetta eru tenglar á aðra vefi getur það
orðið til þess að notendur týnast á
þessum vefjum meðan þeir eru að leita að einhverju
hjá okkur.
Ef vefur er mjög tæknilegur getur verið gott að setja
upp tengil undir Um fyrirtækið þar sem farið er
yfir hvernig vefurinn virkar og tæknini er beitt.
96. Ekki taka mikið pláss til að segja frá verðlaunum
sem vefurinn hefur unnið til . Notendum er yfirleitt alveg sama
hvort vefurinn hefur verið valinn heitasta síða dagsins
af einhverjum.
Á hinn bóginn geta verðlaun og viðurkenningar
frá ábyrgum yfirvöldum aukið á t´ruverðugleika
vefsins. Verðlaun og viðurkennigar fyrir framleiðslu eru
vænlegri til að auka trúverðugleika heldur en hönnunarverðlaun.
Þannig eru viðurkenningar sem snúa að notandanum
hæfar til að minnast á en þær viðurkenningar
sem snúa að verkteymi vefsins eiga heima neðarlega undir
Um vefinn.
Að hampa verðlaunum frá því í fyrra
er ekki til neins annars en að segja að ekkert hafi gerst síðan
(nema það sé hluti af kaflanum um sögu fyrirtækisins).
• Til baka
• Til baka á aðalsíðu
Athugasemdir:
Þessi
texti er lausleg endursögn á nokkrum blaðsíðum
úr bókinni Homepage Usability eftir Jakob Nielsen. Þetta
er eingöngu hugsað sem kennsluefni í Veftækni
105 og 115 í Fjölbrautarskólanum Ármúla
og ekki hugsað að neinu leyti til dreifingar eða annarar
notkunar enda liggja engin leyfi fyrir um að mega nota þennan
texta. Hann er birtur hér fyrst og fremst fyrir nemendur áfanganna
til að hafa til hliðsjónar við skil á verkefnum.
Öll
önnur notkun er auðvitað með öllu óheimil.